ABD Temsilciler Meclisi’nde Uygur Akademisi’nin organizasyonuyla yayınlanan “Uygur Dili ve Edebiyatı Dersi” kitap serisi ve Uygur Adli Arşivi’nin hazırladığı “Sanal Gerçeklikte Uygur Esir Kampları” çalışması tanıtıldı.
Uygur Akademisi, Uygur Hareketi ve Uygur Adli Arşivleri’nin ortaklığıyla 22 Mayıs 2024 ABD Temsilciler Meclisi’nde “Uygur Dilinin Korunması ve Uygur Soykırımının 3D olarak Görselleştirilmesi” konulu bir toplantı düzenlendi. Konferansta, Uygur Akademisi’nin organizasyonuyla hazırlayıp yayınlanan beş bölümlük “Uygur Dili ve Edebiyatı Dersi” kitap serisi ve Uygur Adli Arşivi’nin hazırladığı “Sanal Gerçeklikte Uygur Esir Kampları” çalışması tanıtıldı.
Çin hükümeti, uluslararası düzeyde yaptıklarını siyasi ve ekonomik alanda “terörizm ve aşırıcılıkla mücadele” olarak tanımlasa da konferansta Uygur Akademisi ve Uygur Adli Arşivleri’nin ortaya koyduğu gerçek, Çin’in ne kadar yalan söylediğini bir kez daha ortaya koydu.
Uygur bölgesindeki katliamın ana hedeflerinden birinin Uygur dili olduğu biliniyor. Uygur Akademisi Başkanı Dr. Rişat Abbas’ın aktardığına göre, Çin hükümetinin Uygur dilinin yok etme uygulamalarını mevcut soykırımın ana hedefi olarak yürüttüğü bu dönemde, Amerikan Barış Enstitüsü gibi kuruluşların mali desteğiyle, Diasporada Uygur dili ve kültürünün korunmasına yardımcı olmak için bir Uygur ana dili ders kitaplarının hazırlanması projesi birkaç sene önce başlatılmıştı.
Yurt dışındaki Uygur aydınların ortak çalışmasıyla oluşturulan beş bölümlük “Uygur Dili ve Edebiyatı Dersi” kitap serisi, okuma yazmayı öğrenme seviyesinden üst düzey okumaya kadar konuları kapsayan ve normalde birkaç yıllık ana dili eğitim için yeterli sayılabilecek bir kitap serisidir.
Diasporadaki Uygur aydınlarının bu ders kitabı serisindeki kolektif çalışmaları, Çin’in kültürel soykırımına karşı Uygur halkının kararlılığını göstermektedir. Bu kitapların yazarlarından Harvard Üniversitesi’nde Uygur dili öğretmeni olan Gülnar Aziz bu çalışmayla ilgili “Çin hükümeti, Uygur dilini eğitim alanından çıkardı. Bizim bu ders kitaplarımız onların dilimizi yok etme hedefine karşı bir mücadelemizde ilk ve önemli bir adımdır” dedi.
Uygur Akademisi yönetim kurulu yetkililerinden Abdülhamid Karahan, bu kitap serisinin hazırlanma sürecine dair kısa bir açıklama yaptı. Ona göre bu kitap serisinin hazırlanması uzun yıllar süren yoğun çalışmanın ürünüydü. Başlangıçta proje için özel bir komite kuruldu. Amerika Birleşik Devletleri ve Türkiye gibi yerlerde “soykırım devam ederken Uygur dilinin korunması” konulu akademik sempozyumlar düzenlendi. Bu konudaki spesifik çalışmaların daha detaylı tartışılması ve tartışılması için birçok kez toplantı düzenlendi. Bu süreçte, kitabın içeriği, yapısı ve diğer açılardan, ayrıca “Ders kitabının gerçek anlamda Uygurca olması, Doğu Türkistan ruhunun ders kitabında yer alması, okuma, yazma ve dinlemenin bütünleştirilmesi” gibi temel ilkeler üzerinde görüş birliğine varıldı. Böylelik beş bölümlük “Uygur Dili ve Edebiyatı Dersi” serisinin ilk versiyonu yayımlandı.
Çalışmayı değerlendiren Amerikan Barış Enstitüsü Orta Asya Bölümü Direktörü Scott Worden, bu çalışmaların, soykırım devamında yok edilme mahkum edilen güzel bir dilin korunmasında önemli bir adım olduğunu vurguladı ve bu nedenle bu projenin tüm çalışmalarına güçlü destek verdiklerini ifade ettiler.
Şu anda dünya çapında çok sayıda Uygurca anadil okulu kurulmuş ve uzun süredir anadil dersleri verilmektedir, ancak ders kitabları eksikliği büyük bir zorluk olmaya devam etmektedir. “Uygur Dili ve Edebiyatı Dersi” kitaplarının yayımlanması bu boşluğun doldurulması açısından önemli bir adımdır.
İlk yorum yapan siz olun