Uygurlara ilk kucak açan ülke Türkiye idi

Kanada Parlamentosu, 10 bin Uygur Türkü’nün göçmen olarak kabul edilmesi konusundaki yasa tasarısını oybirliğiyle kabul etti. Bu, dünyanın bir çok yerinde Çin’e geri gönderilme tehlikesi altında yaşayan Uygurlar için hayati bir fırsattır.

Çin’in Uygurlara karşı soykırım uyguladığı bu dönemde Kanada Parlamentosu’nun onayladığı bu karar, diğer ülke ve uluslararası kuruluşların Uygurlarla ilgili atacakları adımlara da örnek teşkil edecek niteliktedir.

Ancak Kanada Parlamentosu’nun aldığı bu karar, Uygur göçmen kabul edilmesiyle ilgili ilk örnek değildir. Çin işgalinden sonra vatanlarını terk etmek zorunda kalan Uygurlara ilk olarak kucak açan ülke Türkiye Cumhuriyeti’dir.

Çin Komünist ordusu 1949’da Doğu Türkistan’ı işgal ettikten sonra, çok sayıda Uygur, Kazak ve diğer kardeş topluluklardan onbinlerce kişi, ülkeden ayrılmak zorunda kaldı. Fakat ilk ulaştıkları bazı komşu ülkeler onlar için yine de güvenli değildi ve çoğunun arzusu Türkiye’ye gelebilmekti.

UYGURLAR PAKİSTAN VE AFGANİSTAN’DAN GETİRİLDİ

Nitekim, merhum liderlerimiz Mehmet Emin Buğra ve İsa Yusuf Alptekin liderliğindeki 1850 kişi, 1952 yılında yerleştirme amaçlı Keşmir’den Türkiye’ye getirildi.

Daha sonra Afganistan’a sığınan Uygur ve diğer Türk topluluklarından aileler, Çin’in Afganistan’a yaptığı baskılar sonucu Çin’e iade tehlikesiyle karşı karşıya kaldı. Çin’e iadesi istenen 308 Doğu Türkistanlı, uçakla Kabil’den Ankara’ya getirildi ve Kayseri’ye yerleştirildi.

YERLEŞME MASRAFLARINI DEVLET KARŞILAMIŞTI

İham Tohti İnsiyatifi sözcüsü, Türkiye’nin sahip çıktığı göçmenlerden biri olan Enver Can, zamanında Türkiye devletinin kendilerine sağladığı desteklerle ilgili Uygur Haber’e şunları söyledi:

Kayseri’de bize ücretsiz evler yapıldı, bir sene boyunca bütün masraflarımız hükümet tarafından karşılandı, çoğumuz işe yerleştirildik ve sermaye olarak her bir aileye nakit para verildi. Bu vesileyle, o göçmenlerden biri olarak, Türkiye Cumhuriyeti devletine ve bizi “kardeşçe” bağrına basan Türk halkına bir fert olarak insani minnettarlığımı bildiririm!