Çin’den misilleme: Kanadalı Uygur ve Tibet savunucu grublarına yaptırım

Kanada’nın, Uygur Soykırımı’nda parmağı olan 8 Çinli yetkiliye yaptırım uygulamasının ardından Çin, Kanada’daki Uygur ve Tibet haklarını savunan 2 kuruluşa ve onlarla bağlantılı 20 kişiye yaptırım uyguladığını açıkladı.

Çin Dışişleri Bakanlığından 21 Aralık 2024 tarihinde yapılan açıklamaya göre, Kanada’da faaliyet yürüten Uygur İnsan Hakları Savunma Projesi (URAP) ve ona bağlı 15 kişi ile Kanada Tibet Komitesi ve ona bağlı 5 kişiye yaptırım kararı alındı.

Çin’in yaptırım kararıyla söz konusu kuruluş ve şahısların menkul, gayrı menkul ve diğer mal varlıkları dondurulurken Çinli kişi ve kuruluşlarla her tür işbirliği ve alışveriş yasaklandı. Ayrıca, yaptırım uygulanan kişilere Çin vizesi verilmeyeceği ve Hongkong ve Makao dahil olma üzere ülkeye girişerinin engelleneceği kaydedildi.

MOTİVASYON KAYNAĞI OLAN BİR “ONUR NİŞANESİ”

Bu yaptırımın hedefi olan URAP, Mehmet Tohti’nin liderliğinde, Çin’in Uygurlara yönelik soykırım ve zorla çalıştırma politikalarını Kanada kamuoyuna duyurmak ve Uygurların haklarını savunmak için etkili çalışmalar yürütmektedir. URAP ayrıca, yüksek riskli bölgelerden 10.000 Uygur mültecinin Kanada’ya yerleştirilmesi için savunuculuk faaliyetleri yürüterek bu konuda yasal düzenlemelerin hayata geçirilmesine katkıda bulunmuştur. URAP’ın bu yaptırımın hedefi olması, gerçekleştirdiği etkili çalışmaların küresel ölçekte yankı bulduğunun açık bir göstergesidir.

Konuyla ilgili RFA’ya konuşan Tohti, Çin hükümetinin gruba ve aralarında kendisinin de bulunduğu 15 kişiye yaptırım uygulamasının, kendilerinin çalışmalarına devam etmeleri için motivasyon kaynağı olan bir “onur nişanesi” olduğunu söyledi.

YAPTIRIMLAR MİSİLLEME NİTELİĞİ TAŞIYOR

Çin’in bu yaptırımları, Kanada hükümetinin benzer yöndeki adımına karşılık misilleme niteliği taşıyor.

Ottawa yönetimi, 11 Aralık’ta, Uygur soykırımı ve Tibet’teki insan hakları ihlallerinde rolü olduğu gerekçesiyle aralarında eski Uygur Özerk Bölge Komünist Parti Sekreteri Chen Quanguo ve eski Tibet Komünist Parti Sekreteri Vu Yingcie’nin olduğu 8 Çinli yetkiliye yaptırım uygulayacağını açıklamıştı.