İçeriğe geçmek için "Enter"a basın

Çin, ailelerini ‘rehin’ tutarak ülke dışındaki Uygurları ajanlık yapmaya zorluyor

Çin, Türkiye dahil yurt dışındaki Uygurları, aileleriyle tehdit ederek, insan hakları gönüllülerinin faaliyetleri hakkında bilgi toplamaya zorluyor.

Çin’in sözde yurtdışındaki Uygurları kontrol etme ve diğer ülkelerdeki Uygur faaliyetlerini bastırma stratejisine ilişkin rahatsız edici bir açıklama ortaya çıktı. Araştırmacılara göre Çin hükümeti, Çin’deki Uygur ailelerini “rehine” olarak tutarak sindirme taktikleri uyguluyor ve böylece yurt dışında yaşayanlara işbirliği yapmaları ve insan hakları aktivistleri hakkında casusluk yapmaları için baskı yapıyor.

Alim’in annesi ekranda belirir belirmez “Canım oğlum, ölmeden seni göremeyeceğim diye korkuyordum” diyor. Alim görüşmenin kendisini allak bullak ettiğini söylüyor.

Bir video bağlantısıyla yapılan bu görüşme, Alim’in ülkesinden altı yıl önce kaçıp İngiltere’de iltica başvurusunda bulunduğundan bu yana annesiyle ilk doğru dürüst görüşmesi.

Fakat heyecanına burukluk da karışıyor çünkü görüşme başkasının gözetiminde yapılıyor. Çin’in kuzeybatısında yaşayan çoğu Müslüman Uygur azınlığın tüm mensupları gibi Alim’in annesi de gözetim ve denetim altında yaşıyor. Birbirlerini hiç doğrudan arayamamışlar.

Daha önce, aracılık yapan bir kişi bir telefonla Alim’i, başka bir telefonla annesini görüntülü olarak arıyor sonra telefonları yüz yüze tutarak konuşmalarını sağlıyormuş. Ama bu yolla birbirlerinin ancak gölgesini görebiliyor ve boğuk bir ses duyuyorlar, görüşme boyunca çoğunlukla karşılıklı ağlıyorlarmış.

Alim annesiyle, bir bedeli olacağını bilerek görüştüğünü söylüyor çünkü görüşmeyi ayarlayan kişi Çinli bir polis memuru.

Görüşmeyi sağlayan polis daha sonra bu kez kendisi arayarak Alim’den, İngiltere’deki Uygur insan hakları gruplarının toplantılarına katılmasını, bilgi toplamasını ve bunları iletmesini istiyor.

Ajan olarak faaliyet göstermesini talep eden telefon görüşmelerinin kayıtlarını BBC ile paylaşan Alim “Ne zaman Londra’da Çin’i protesto etmeye yönelik bir gösteri olsa, arayıp kimlerin katıldığını soruyorlar” diyor.

Alim’e, çoğu İngiltere vatandaşı olan Çin’le ilgili insan hakları gruplarının liderleriyle arkadaşlık etmesi, onları yemeğe götürmesi, hesabı ödemesi için para da teklif edilmiş.

Polis, bunu kuşku çekmeden yapabilmesi için bir paravan şirket kurmayı da teklif ediyor. Alim’e bu amaçla daha önce bir çok kişi adına çok sayıda paravan şirket oluşturulduğu da söyleniyor.

Alttan alta hissettirilen, reddederse ailesinin zarar göreceği tehdidi Alim’i içinden çıkılmaz bir açmazda bırakıyor.

“Uluslararası zorlama” olarak bilinen bu zorlayıcı strateji, hükümetlerin kendi ülkelerinden gurbetçileri çeşitli yollarla izlemesini ve kontrol etmesini içerir. Sheffield Üniversitesi’nden Dr. David Tobin ve Nerula Elema tarafından yürütülen araştırma, bu uygulamanın kapsamına ışık tutuyor. Farklı ülkelerden 200’den fazla Uygur diasporası üyesini kapsayan çalışmaları, Çin dışında yaşayan Uygurların yaygın mağduriyetini gözler önüne seriyor.

Dr. Tobin, gözetim korkusu açık iletişimi engellediğinden, bu taktikte aile ayrılığının hayati rolünü vurguladı. Aile bağlarındaki bu kopukluk, Çinli yetkililerin ailelerinin refahından yararlanarak yurtdışındaki bireyler üzerinde kontrol sahibi olmalarına olanak tanıyor. Bu tür taktikler, Uygurların güvenliğini ve nüfuzunu tehlikeye atarak onları Çin’in taleplerine uymaya zorluyor.

Rahatsız edici bir şekilde, uygulama İngiliz sınırlarının ötesine uzanıyor. Tarihsel olarak kendileri için bir sığınak olan Türkiye’deki Uygurlar, Çinli yetkililerin zorlayıcı taktiklerini de yaşıyor. Raporlar, Çin polisinin Türkiye’deki Uygurlara kendi toplulukları hakkında casusluk yapmaları için baskı yaptığını ve bunun diaspora arasında güvensizlik ve bölünmeye yol açtığını gösteriyor.

Veriler, Çin’in yurtdışındaki Uygur faaliyetlerini bastırdığı iddiasının geniş kapsamlı ve sinsi doğasını vurgulayarak, Çin hükümetinin kontrolü sürdürmek ve muhalefeti susturmak için ne kadar ileri gidebileceğine dair korkunç bir tablo çiziyor.

İlk yorum yapan siz olun

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir