Dünya Uygur Kurultayı Sekreteri Doç. Dr. Erkin Emet, geçen hafta Doğu Türkistan’daki İnsan Hakları İhlalleri ile ilgili yapılan bir panelde, Cenevre ‘de Çin’in insan hakları ihlallerinin konuşulacağını, kendilerinin de bu toplantıya katılacaklarını dile getirmişti.
Söz konusu toplantı, 5-6 Kasım tarihlerinde Birleşmiş Milletlerin (BM) Cenevre’deki binasında gerçekleşti. Her beş yılda bir insan hakları raporu yayınlayan Cenevre’deki İnsan Hakları Konseyi, bu yıl Çin’in insan hakları ihlallerini gözden geçirdi.
Tüm üye ülke delegasyonlarının katılımıyla gerçekleşen toplantıda, Avustralya, Çek Cumhuriyeti, Danimarka, Finlandiya, Fransa, Almanya, İzlanda, İrlanda, Japonya, Hollanda, Norveç, Kanada, İsveç, İsviçre, İngiltere ve ABD, Çin’in Doğu Türkistan’daki sözde “yeniden eğitim” kamplarındaki insan hakları ihlallerini ortaya koydu.
MÜSLÜMAN ÜLKELERİN, ÇİN’E ”SESSİZ KALMASI” ŞAŞIRTMADI
Toplantıda, nüfusunun büyük çoğunluğu Müslümanlardan oluşan ülke temsilcilerinin, Çin’in Doğu Türkistan’daki zulüm kampları hakkında hiçbir görüş belirtmemesi dikkat çekti. Hindistan’ın ne Tibet meselesine ne de Doğu Türkistan’daki insan hakları ihlallerine değinmediği bildirildi. Suriyeli temsilcilerin Çin’in sözde “teröre karşı” daha sert tedbir alması gerektiğini ortaya koyması tepki toplarken, Filistin ise üye ülke sıfatıyla bu toplantıya katıldı ancak Doğu Türkistan’daki baskılara değinmedi.
Doğu Türkistan’daki toplama kampları, canlı tanıkların diliyle, insan haklarının ayaklar altına alındığı, sırf dini kimlikleri müslüman, milli kimlikleri Türk olduğu için vatandaşların Çin tarzı asimilasyona maruz kaldığı bir yer olarak biliniyor. Devlet otoritesi tarafından uygulanan bu baskı ve şiddetle, özgürlüklerinden alıkonulan, ailelerinden koparılan yaklaşık 1 milyona yakın insanın varlığından söz ediliyor.
Cenevre’de, İnsan Hakları Komisyonu ile görüşmelerde bulunanlardan biri de, toplama kamplarının canlı şahidi Doğu Türkistan asıllı Kazakistan vatandaşı Amancan Seyitoğlu oldu. Seyitoğlu, kampların durumunu ve yaşanan zulmü dile getirdi. Cenevre’ye gelen diğer Uygur Türklerinden oluşan sivil toplum kuruluşları da düzenledikleri basın açıklaması ile Çin’in insanlık suçu işlediğini ve kampların derhal kapatılması için BM’yi göreve çağrıdıklarını dünya kamuoyuna deklare ettiler.
Bununla birlikte, daha önceki Cenevre toplantılarında, benzer insan hakları ihlallerinin masaya yatırıldığı ve nüfusunun büyük çoğunluğu müslüman olan ülkelerin, dini ve etnik kimliğinden ötürü baskı ve zulme maruz kalan insanlara karşı ortak bir tavır ortaya koyamadıkları biliniyordu. Söz konusu oturumda da Müslüman ülkelerin bu tutumu, değişmedi.
BATILI ÜLKELER, ”TOPLAMA KAMPLARINI KAPATIN!” DEDİ
Kanada, Fransa ve Almanya başta olmak üzere Batılı ülkeler, toplantıda Çin’e, aktivistlerin 1 milyon Uygur ve diğer Müslümanların tutulduğunu ileri sürdüğü gözaltı kamplarını kapatma çağrısında bulundu.
Konseyde yapılan tartışmada, Pekin temsilcileri, etnik azınlıkların özgürlüklerini koruduğunu söyledi. Ancak Batılı yetkililer, birbiri ardına eleştirilerini yönelterek, son incelemeden bu yana Çin’in insan haklarında ciddi bozulma gördüklerini ve özellikle de Doğu Türkistan’daki müslümanlara yönelik muamelelerin göz ardı edilemez noktaya geldiğini dile getirildi.
ÇİN İDDİALARI REDDETTİ, İNSAN HAKLARI KOMİSYONU ELİNDEKİ RAPORLARI HATIRLATTI
Oturumun açılış konuşmasında Çin Dışişleri Bakan Yardımcısı Le Yucheng, toplu gözaltı iddialarına değinmezken, “Etnik azınlıkların hakları kanunlar uyarınca koruma altındadır. Tüm 55 etnik grup Ulusal Kongre ve Çin Komünist Partisi’nde temsil ediliyor” demekle yetindi.
Çin temsilcisi, geçmişte Doğu Türkistan bölgesinin İslamcı militanlardan ve ayrılıkçılardan ötürü ciddi tehditlerle karşı karşıya olduğunu öne sürerken toplama kamplarına ve kötü muameleye ilişkin, açık delillerin ifade edildiği tüm iddiaları reddettiği görüldü. Çinli yetkililer, bazı küçük suçlardan ötürü hüküm giyen mahkumların hapis yerine sözde “meslek merkezleri”ne gönderildiğini söyledi.
Birleşmiş Milletler İnsan Hakları yetkilileri ise 10 Ağustos’ta yaptıkları bir duyuru ile, Çin’deki 1 milyon Uygur Türkünün, “gizlilik içinde büyük toplama kamplarında” tutulduğuna dair güvenilir bilgiler ve raporlar edindiklerini açıkladı.
AVRUPA’DA YAŞAYAN UYGUR TÜRKLERİNDEN ÇİN PROTESTOSU
Öte yandan, Cenevre’deki toplantı esnasında, BM binasının önünde gösteri yapıldı. Avrupa’da yaşayan, bine yakın Tibet vatandaşı ve Uygur Türkünün, Çin’in zulüm ve baskı rejimini protesto ettiği bildirildi.
Kaynak: Katar haber Ajansı
İlginizi çekebilir:
Doğu Türkistan’ın kısa genel durumu
Çin, Doğu Türkistan’da Şimdilik Kültür Soykırımı Yolunu Tuttu, ya sonra …
Doğu Türkistan’da Çin Nazi Kamplarına Gönderilmeye Neden Olan 48 Gerekçe
Doğu Türkistan’daki keyfi tutuklanan Türkler Çin’in iç eyaletlerine nakledilmeye başladı
İlk yorum yapan siz olun