Çin ordusunun acımasızca katliamıyla sonuçlanan Barın Direnişi, yurtdışındaki Uygurların ilk olarak Almanya’da 1990 yılında organize halindeki protestolarına ve örgütlenmesine yol açmıştır.
Bundan 34 yıl önce 5 Nisan 1990 tarihinde, Çin Komünist rejiminin Doğu Türkistan’daki baskılarına, siyasi zulümlerine, ırk ayrımcılığına, etnik ve dini imha politikalarına karşı, Aktu Nahiyesine bağlı Barın kasabasında Zeynidin Yusuf liderliğindeki Uygur halkı bir direniş hareketi başlattı. Bu hareket, Çin’in silahlı müdahalesine tepki olarak silahlı bir inkılaba dönüştü.
Zulüm altında inleyen Uygur Türkleri için bir umut ışığı olan Barın direnişi, Doğu Türkistan genelindeki diğer bölgelere de yayılacaktı. Ancak durumun gittikçe kötüleşmesi üzerine Çin yönetimi, bölgeye 20 binden fazla silahlı asker, tanklı birlik, helikopter ve uçaklar sevk ederek bölgeyi abluka altına aldı. Çin ordusunun acımasızca katliamı sonucunda direniş öncüleri dahil 107 kişi şehit oldu. Ayrıca 289 kişi tutuklandı.
Hıncını alamayan Çin silahlı güçleri, tüm kasaba genelinde temizleme hareketi başlattı ve yaşlı, çocuk, kadın ve erkek demeden topyekûn korkunç bir katliam ve tutuklama başlattı. Bu sırada masum kadın ve çocukların dahi kurşuna dizildiği iddia ediliyor. Temmuz 1990’da Uygur Özerk Bölge yönetiminin yaptığı açıklamasında, “etnik ayrılıkçılık ve benzeri suçlar” nedeniyle bölgede 7.900 kişinin tutuklandığını bildirdi.
Çin ordusunun acımasızca katliamıyla sonuçlanan Barın Direnişi, yurtdışındaki Uygurların ilk olarak Almanya’da 1990 yılında organize haldeki protestolarına ve örgütlenmesine yol açmıştır.
BARIN DİRENİŞİ NEDENİYLE UYGURLAR BİR BATI ÜLKESİNDEKİ İLK KEZ PROTESTO GERÇEKLEŞTİRDİ
Almanya’nın Münih kentinde yaşayan Uygurlar, Barın’da yaşanan olayları duyduktan sonra 1990 Nisan ayının ikinci haftasında Almanya’nın eski başkenti Bonn yakınlarındaki Bad Godesberg’de bulunan Çin büyükelçiliği önünde protesto düzenledi.
O dönemde Münih’te toplam 7-8 Uygur ailesi, Frankfurt’ta ise iki Uygur ailesi yaşıyordu. Gösteriye toplam 20 Uygur ve 10’dan fazla Türkiye Türkü katıldı. Çin Büyükelçiliği’ne kınama mektubu teslim edildi.
Protestoyu organize edenlerden biri olan ve o gösteri görüntülerini Uygur Haber ile paylaşan Enver Can, o günkü anılarını şöyle anlattı.:
Videoda gördüğünüz gibi ben elimdeki kınama mektubunu teslim etmek için 2 Alman polisi eşliğinde Çin Büyükelçiliği kapısına gittim. Kendisini büyükelçilik sekreteri olarak tanıtan Çinli bir diplomat çıktı. “Hükümetiniz birçok masum insanımızı öldürdü. Biz bunu protesto ediyoruz” diyerek elimdeki mektubu uzattım. Çinli diplomat “böyle bir durum yok” diyerek mektubu kabul etmeyi reddetti. Ben de “Hükümetiniz 22 kişinin vurularak öldürüldüğünü itiraf etti” dedim. Tartışma devam ederken Alman polisi Çinli diplomatın sözünü keserek, “Tartışmaya gerek yok, ya mektubu kabul edersiniz ya da ‘almayacağım’ diyerek reddedersiniz” dedi. Çinli diplomat, “Tamam mektubu alacağım ama söylenenleri kabul etmiyorum” diyerek kınama mektubunu kabul etti. Sonunda yine polis eşliğinde protestonun gerçekleştiği alana geri geldim.
BATI ÜLKELERİNDEKİ ORGANİZASYONLAR BARIN DİRENİŞİYLE BAŞLADI
Barın Direnişinin etkisiyle, demokratik batı ülkelerinde Uygurların ilk organizasyonlarının kurulmaya başladığına vurgu yapan Enver Can, sözlerine şöyle devam etti:
Barin Direnişi ayrıca biz Uygurların demokratik bir Batı ülkesinde resmi olarak örgütlenmemize, yani Münih’te Avrupa Doğu Türkistan Birliği’ni kurmamıza yol açan önemli bir etkendir. 1990 Ekim ayında Münih’te 7 Uygur resmi olarak Avrupa Doğu Türkistan Birliği’ni kurduk. İlk organizasyonumuz olan bu birlik daha sonraları, 1996 yılında Dünya Uygur Gençlik Kongresini ve 1999 yılında Doğu Türkistan (Uyguristan) Milli Kongresinin kurulmasına, 2004 yılında ise her iki kongrenin de milletimizin çıkarlarını ön planda tutarak birleşmesi ve Dünya Uygur Kurultayı’nı oluşturmasına ev sahipliği yaptı.
İlk yorum yapan siz olun