Genç akademisyen Nebican Habibulla’ın hukuksuz tutukluluğu sürüyor. 15 yıl hapis cezasına çarptırılmasının nedenleri arasında, yurtdışında eğitim almış olması ile Uygur dili ve kültürü üzerine araştırmalar yapması yer alıyor.
Almanya’daki Göttingen Üniversitesi’nden eğitimini tamamladıktan sonra Dr. Nebican Habibulla, birçok Uygur aydını gibi zorlu bir tercih yapmak zorunda kalmıştır: Özgürlük ve güvenlik içinde yurt dışında kalmak mı, yoksa halkına hizmet etmek için işgal altındaki yurduna dönmek mi? Uzun süre düşündükten sonra ülkesine dönmeyi seçmiştir. Ancak halkına hizmet etme umuduyla çıktığı bu yolda, kürsüsünden ve kaleminden mahrum bırakılarak karanlık bir hücreye kapatılmıştır.
Dr. Nebican, 1983 yılında Hoten’in Lop nahiyesinde doğdu. 2002 yılında Hoten Eğitim Melek Lisesi’nden mezun olduktan sonra kısa bir süre öğretmenlik yaptı. Ardından lisans eğitimini tamamladı ve 2008–2011 yılları arasında Xinjiang Üniversitesi’nde dilbilim alanında yüksek lisans yaptı. 2011 yılında Merkezi Milletler Üniversitesi’nde yine aynı alanda doktora eğitimine başladı. Bu süreçte, 2012–2014 yılları arasında öğrenci değişim programı kapsamında Almanya’nın Göttingen Üniversitesi’nde eğitim aldı.
Doktora tezini “Eski Uygur Budist Metinlerindeki Fiillerin Sözlük Anlamı” başlığıyla 2016 yılında başarıyla tamamladıktan sonra, Ürümçi’deki Xinjiang Üniversitesi’nde doktor öğretim üyesi olarak göreve başladı.
Nebican, akademik çalışmalara odaklanarak, toplumsal ve siyasi gerilimlerden uzak bir yaşam sürmeye çalıştı. İki yıl içinde ikisi ulusal, biri bölgesel, biri de üniversite düzeyinde olmak üzere toplam dört araştırma projesi kabul edildi. Onun üzerinde bilimsel makalesi prestijli dergilerde yayımlandı. Akademik başarısı nedeniyle çeşitli ödüller aldı. Ancak 2018 yılının Şubat ayında hayatı aniden değişti. Okuldaki birçok önemli Uygur öğretim üyesiyle birlikte, o da “eğitime” götürüldü.
Uygur araştırmacı ve aktivist Abduvelî Ayup, Nebican’ın yurt içi ve yurt dışındaki dostlarıyla iletişime geçerek, onun 15 yıl hapis cezasına çarptırıldığını öğrendi. Ayup’un aktardığına göre, Nebican, tutuklu akademisyen Arslan Abdullah’ın öğrencisiydi ve Arslan’ın diğer iki doktora öğrencisiyle birlikte aynı dönemde gözaltına alındı. Nebican, 2018 yılının Şubat ayında üniversitenin güvenlik birimine çağrıldı ve burada bekleyen devlet güvenlik görevlileri tarafından kısa bir sorgunun ardından götürüldü.
Xinjiang Üniversitesi güvenlik biriminde görevli bir yetkili, Nebican’ın o günlerde gözaltına alındığını ve Xinjiang Pedagoji Üniversitesi’ne götürüldüğünü doğruladı. Daha önce tutuklanan şair Abdulkadir Celaleddin’in durumu üzerine yapılan araştırmalarda, Xinjiang Pedagoji Üniversitesi’nde özel bir toplama merkezi kurulduğu ve Ürümçi’deki aydınların sözde eğitime götürülmeden önce bir süre burada tutuldukları anlaşılmıştı.
Ayup’un ulaştığı bilgi ve yaptığı değerlendirmeye göre, Nebican’ın gözaltına alınmasının ve 15 yıl hapis cezasına çarptırılmasının başlıca nedenleri arasında yurtdışında eğitim almış olması, Arslan Abdullah’ın öğrencisi olması ve en önemlisi Uygur dili ve kültürü üzerine bilimsel araştırmalar yapması yer alıyor.
İlk yorum yapan siz olun