Pekin, baskısını ülke sınırlarının ötesine taşıyor. İngiltere’deki akademisyenler, Çin’in Uygur politikalarını eleştiren araştırmaları nedeniyle taciz ve sansürle karşı karşıya kalıyor.
İngiltere’deki Sheffield Hallam Üniversitesi, Çinli güvenlik görevlilerinin Pekin’de bir üniversite çalışanını sorguya çektiği ve bir raporda adı geçen Çinli bir şirketin İngiltere’de iftira davası açtığı iddialarının ardından Uygurların zorla çalıştırılmasıyla ilgili bir projeyi iptal etti. Projeyi, üniversitenin insan hakları ve modern kölelik profesörü Laura Murphy yürütüyordu.
Üniversite, Şubat ayında Murphy ve ekibinin Helena Kennedy Uluslararası Adalet Merkezi Zorla Çalıştırma Laboratuvarı bünyesinde yayımladığı raporları internet sitesinden kaldırdı ve Murphy’nin Uygur zorla çalıştırılması üzerine araştırma yapmasını yasakladı. Bu kısıtlama Ekim ayında kaldırıldı. Üniversite sözcüsü, Kasım ayında The Guardian’a yaptığı açıklamada, “Yaptığımız incelemenin ardından Prof. Murphy’nin son araştırmasını onayladık ve bu önemli çalışmayı yürütmesi ile yayımlaması için kendisine destek vermeye kararlıyız,” ifadelerini kullandı.
Çin hükümetinin yurt dışında bilgi manipülasyonu yaparak akademik özgürlüğü etkilemesi ciddi bir endişe kaynağı olarak değerlendiriliyor. İngiliz üniversitelerinde Çin üzerine çalışan akademisyenler, Pekin’e eleştirel konular işlerken taciz edildiklerini bildiriyor. Çin’in “sınır ötesi baskı” olarak tanımlanan insan hakları ihlalleri, İngiltere Parlamentosu’nda da gündeme geldi. Parlamento İnsan Hakları Ortak Komitesi bu konuda yakın zamanda bir rapor yayımladı.
2022 yılında Çin hükümeti, Murphy ve ekibinin Doğu Türkistan’daki (Çin’in sözde Sincan Uygur Özerk Bölgesi) zorla çalıştırma araştırmaları nedeniyle Sheffield Hallam Üniversitesi’ni ismen hedef aldı. Araştırmalar daha sonra giyim, güneş paneli ve otomotiv sektörlerindeki küresel tedarik zincirleriyle ilişkilendirildi.
Bu ihlaller, Human Rights Watch gibi kurumlar tarafından da kapsamlı şekilde belgelenmişti. Örgüt, 2024’te yayımladığı raporda Uygurların alüminyum tedarik zinciri ve otomotiv sektöründe zorla çalıştırıldığını ortaya koydu.
Son yıllarda Çin hükümeti, yurtdışındaki eleştirmenlerine yönelik sınır ötesi baskı ve yıldırma politikalarını artırdı. Avrupa Uygur Enstitüsü Başkanı Dr. Dilnur Reyhan, Çin Büyükelçiliği çalışanlarının açtığı ve insan hakları örgütlerince “siyasi amaçlı” olarak nitelenen bir dava kapsamında Fransa’da yargılandı.
Reyhan, Uygur Haber’e yaptığı açıklamada, davasının “demokratik hukuk araçları kullanılarak yürütülen Çin’in sınır ötesi baskısının tipik bir örneği” olduğunu belirterek, bunun amacının yurtdışındaki Pekin eleştirmenlerini yıpratmak ve susturmak olduğunu söyledi.
Temmuz ayında Çin makamları, Paris’te eğitim gördüğü sırada Tibet haklarını savunduğu için Çinli öğrenci Tara Zhang Yadi’yi “ayrılıkçılığı teşvik etmek” suçlamasıyla tutukladı. Bazıları devlet kontrolündeki Çinli şirketler de, insan hakları araştırmacılarını ve aktivistleri susturmak için iftira ve benzeri davalar açmaya başladı.
İlk yorum yapan siz olun