Çin'in Doğu Türkistan'da işlediği soykırım ve insan hakları ihlalleri binlerce Uygur'u vatanlarından ayrılmak zorunda bıraktı. On yıl önce Tayland'a kaçan 50'den fazla Uygur halen gözaltında tutuluyor ve Çin'e geri gönderilme tehlikesiyle karşı karşıya...
Uygur Haber
Almanya'da Hamburg limanının Çin'e satılmak istenmesi tartışma yarattı. Peki Çin yatırımlarının Türkiye ekonomisi için önemi ne? Çin projeleri neden tartışmalı?
Çin'in 2018'den bu yana birçok ülkede en az 54 yasa dışı ve gizli üs kurduğu ortaya çıkarıldı. Hollanda hükümeti, ülkede Çin'in kurduğu ve muhaliflerini takip etmek, baskı altında tutmak için kullandığı merkezleri soruşturmak için harekete geçti.
Türkiye'nin de aralarında olduğu 19 ülke, Uygur Türklerine karşı ciddi insan hakları ihlalleri işlemekle suçlanan Çin'e, B M İnsan Hakları Yüksek Komiserliği ile iş birliği ve Uygur Türklerinin haklarının korunması çağrısında bulundu.
Kanadalı Parlamentosu'nda, hükumeti Doğu Türkistanlılara sığınma hakkı verecek şekilde özel göçmenlik şartlarını değiştirmeye çağıran önerge 0'a karşı 258 oyla onaylandı.
CHP Uygur soykırımı, Tayvan meselesi ve Hong Kong demokrasisinin gasp edilmesi gibi konularda Batılı siyasi partilere nazaran oldukça sessiz. Uygur meselesini adeta milliyetçi ve siyasal İslamcı gruplara havale etmiş durumda.
İlham Tohti İnisiyatif Hareketi: “İlham Tohti’nin doğum gününü dünya çapında onu tanıyan, takdir eden parlamenterler, ilim adamları, aktivistler ve insan hakları savunucularının kutlama mesajlarıyla gündeme taşıyarak kamuoyunun dikkatini çekmek istiyoruz”
Çin, yurtdışındaki zanlıları geri götürmek amacıyla birçok ülkede yasadışı polis ağları kurdu. Ana üssü Çinle ilgili STK'lar olan bu polis ağına Çin destekli çevrimiçi gazeteleri ile Asya restoranlarının bile bağlantılı olduğu tespit edildi.
ÇKP'nin 20. Kongresi sona erdi. Kongrede Merkezi Komite üyeleri seçildi ve Çin Devlet Başkanı Şi Cinping'in "merkezi rolü" kararlaştırıldı.
Amerikalı Senatör Hawley, Şi Cinping dahil ÇKP üst düzey yetkililerini, Uygur soykırımına ortak olarak tanıyan ve onlara yaptırım uygulamayı planlayan yasa tasarısı sundu.
Uygur Araştırma Merkezi müdürü Abdulhekim İdris ve Uygur Hareketi başkanı Ruşen Abbas, Endonezya'da Çin'in Uygur soykırımını ve İslam'a karşı baskısını anlattı. BM'de Çin lehine oy veren Endonezya hükumetini soykırıma ortak olmamaya çağırdı.
Almanya Dışişleri Bakanı Baerbock, Çin'in uluslararası standartlar yerine kendi kurallarını dayatmaya çalıştığını ve Tayvan'a karşı tehditte bulunduğunu, bu nedenle Avrupa'nın Çin'e karşı Asya'da alternatif pazar açması gerektiğini söyledi.
Doğu Türkistan’daki toplama kamplarından sağ kurtarılan tanıklar, Norveç Parlamentosunda kampların durumunu ve Uygur soykırımını anlattı.
Hong Konglular, İngiltere Manchester kentindeki Çin Başkonsolosluğu önünde ÇKP kongresini protesto etti. Başkonsolos dahil konsolosluk mensupları bir protestocuyu darp etti.
Çin’de demokrasi tiyatrosu başladı. ÇKP kongresinde Şi Cinping, Tayvan'ın Çin'le birleştirilmesini tamamlama sözü verdi ve"Güç kullanmayı dışlamıyoruz" dedi. Şi'nin 3. dönem yeniden parti genel sekreteri seçilmesi bekleniyor.
Prof. Dr. Abdürreşit Celil Karluk: "BM'deki Uygurlarla ilgili oylama sonucu, Kandaşlık ve Dindaşlık gibi değerlerin artık anlamsız boş şeylere dönüştüğünü daha açık bir şekilde gösteriyor."
Dünya Uygur Kurultayı Başkanı Dolkun İsa, BM İnsan Hakları Konseyinde Ukrayna’nın Uygurlar konusunda tarafsız kalmasının üzücü olduğunu ve sonradan fikrini değiştirerek Uygurları destekleyeceğini ifade etmesinden sevindiklerini söyledi.
Prof. Dr. Abdürreşit Celil Karluk'un kaleme aldığı "Uygurlarda Yenileşme - Aydınlar, Kimlik ve Mecburi Değişme" adlı kitap Nobel Akademik Yayıncılık tarafından yayımlandı.
ÇKP'nin 20'inci Ulusal Kongresi yaklaşırken Pekin'de bir köprüye, tek parti rejimine ve Xi Jinping'e karşı pankart asıldı.
Çin asıllı İsveçli moda tasarımcısı Louise Xin: "Çin'i çok seviyorum. Çinlileri, insan haklarını umursamayan bir halk olarak tanınmasını istemiyorum. Bu nedenle Uygurlara destek veriyorum. Bence Çinliler gerçeği anlarlarsa mutlaka ses verirler."
İngiliz basınında yer alan iddialara göre Bileşik Krallık hükümeti, Çin'i bir tehdit olarak ilan etmeyi planlıyor. Başbakanlık'tan bir yetkili de Liz Truss'in Çin'in görünümünü "tehdit" olarak değiştirmenin planladığını doğruladı.
İngiltere Elektronik İstihbarat Servisi, Çin'in teknolojisini, içeride toplum üzerinde baskı kurmak ve dışarıda etkisini arttırmak gibi siyasi güdülerle geliştirdiğini belirtti ve artık dünya için bir güvenlik tehdidi haline geldiğini ileri sürdü.
Ali Babacan “Sadece kimliklerinden dolayı hapse atılan Uygurlarla aynı yerdeyiz... Tayvan'da Çin emperyalizmine meydan okuyanlarla ayını yerdeyiz” dedi.
ABD'nin, Çin’e yönelik çip ticaretiyle ilgili ihracat kısıtlamalarını içeren kararlarından sonra Çinli çip ve teknoloji şirketlerinin hisseleri değer kaybetmeye başladı.
AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, nadir toprak elementlerinde Çin'e bağımlılığa düşmekten kaçınmak için bu alandaki tedarik zincirlerini çeşitlendirmeyi planladıklarını söyledi.
BM'de Uygurlarla ilgili tartışma teklifine çekimser kalan Hindistan, bunun nedeninin Çin'i desteklemek olmadığını vurguladı ve Çin'i Uygurların haklarına saygı duymaya çağırdı.
Uygur aktivistler Malezya'da siyasilere, milletvekillerine, STK temsilcileri ve kanaat önderlerine, Doğu Türkistan'da devam eden soykırım politikalarını anlattı. Hükümeti, parlamentoyu ve STK'ları, soykırımın durdurulması için destek vermeye çağırdı.
ABD yönetimi, Çin'in askeri gücü için ihtiyaç duyulan kritik teknolojilere erişimini engellemek amacıyla gelişmiş çiplerin ülkeye ihracatına yönelik yeni kısıtlamalar getirdi.
BM'de Uygurların durumunun tartışılması talebi, çoğu Türk ve Müslüman 19 ülkenin karşı oyu, Ukrayna dahil 11 ülkenin çekimser kalmasıyla reddedildi. Ukrayna Milletvekili "Uygur soykırımı hakkında hükumeti bilgilendirmek için elimden geleni yapacağım" dedi.
BM İnsan Hakları Konseyinde, Doğu Türkistan'daki insani hakları ihlalleri durumunun tartışılması için özel toplantı yapılması talebi, Kazakistan, Özbekistan, Pakistan, Katar, Endonezya, Sudan, Nepal ve BAE dahil 19 ülkenin oyuyla reddedildi.