Abdurehim Gheni Uygur
Doğu Türkistan tarihinde 12 Kasım, iki cumhuriyetin kuruluşuyla anılmaktadır. 12 Kasım 1933’te Kaşgar’da Sabit Damollam önderliğinde Doğu Türkistan İslam Cumhuriyeti kurulmuş, 12 Kasım 1944’te ise Gülci’de Elihan Turem önderliğinde Doğu Türkistan Cumhuriyeti ilan edilmiştir.
16 Kasım 2025 Pazar günü Hollanda’da faaliyet gösteren Uygur Destek Örgütü, Doğu Türkistan Cumhuriyet Bayramı’nı anmak amacıyla Amsterdam’daki Dam Meydanı’nda bir etkinlik düzenledi. Etkinlik saat 13:30’da başladı ve Hollanda’nın çeşitli şehirlerinden gelen Uygurlar, hilal ve yıldızlı mavi bayraklar ile “Doğu Türkistan Cumhuriyet Bayramı’nı kutluyoruz” yazılı dövizlerle meydanda toplandı. Çin işgali altındaki Tibetliler, Güney Moğollar, Kantonlular, Guangxililer, Çin Demokrat Partisi temsilcileri ve diğer Çinli muhalifler de bağımsızlık bayrakları ve dövizlerle etkinliği destekledi.
Etkinliğin organizatörü ve Uygur Destek Örgütü kurucusu Abdurehim Gheni, önce Doğu Türkistan milli marşı eşliğinde bir bayrak çekme töreni düzenledi, ardından bir konuşma yaparak etkinliğin amacını açıkladı. Tören sonrası, etkinliğe katılan her örgütün liderleri de konuşmalar yaptı.
Abdurehim Gheni, bayrak çekme töreninin ardından hem Uyghurca hem Felemenkçe yaptığı konuşmada, yakın tarihimizde kurulan iki Doğu Türkistan Cumhuriyeti’ni anmanın önemine değindi:
“Binlerce şehidimizin kanıyla kurulan bu iki kutsal Cumhuriyet, uzun yıllardır diaspora halkımız tarafından el üstünde tutulmaktadır. Cumhuriyet Bayramımız her yıl 12 Kasım’da dünyanın dört bir yanında çeşitli etkinliklerle anılmaktadır. Bu iki Cumhuriyet, vatanımız Doğu Türkistan’ın ulusal bağımsızlığının sembolleridir. Onların bıraktığı değerli dersler ve mücadeleci milli ruh, bugün yaşadığımız bağımsızlık mücadelesinin ve halkımızın manevi mirasının temelidir. Bu iki Cumhuriyeti anmak ve vizyoner ruhlarını miras almak, her Doğu Türkistanlının ulusal ve vicdani görevidir.”
Etkinlikte Hollanda’daki çeşitli Uygur örgütleri ve siyasi aktivistlerin temsilcileri de Uygurca, Felemenkçe ve İngilizce konuşmalar yaparak Çin işgali, sömürge politikaları, 2017’den bu yana artan Uygur zulmü ve uluslararası toplumun Çin’in işlediği suçlara karşı harekete geçmesi gerekliliğine dikkat çekti.
Daha sonra Avrupa Doğu Türkistan Eğitim Derneği Başkanı Abulqasim ve Tibetliler, Güney Moğollar, Kantonlular, Guangxililer, Jinliler, Çinli demokratlar ve muhalifler de konuşmalar yaptı. Konuşmalarda, Çin devletinin Uygurlara ve diğer sömürge halklarına yönelik baskı, zulüm ve katliamları ile farklı siyasi ve dini görüşlere sahip insanlara uyguladığı işkence politikaları dile getirildi. Konuşmacılar, Çin’in sömürgeci politikalarının vahametini gözler önüne sererek uluslararası toplumu harekete geçmeye çağırdı.
Etkinlikte öne çıkan bir konuşmayı Çinli muhalif Şao Songlin yaptı. İşgal altındaki Doğu Türkistan’ın (2016-2021) Parti Sekreteri Chen Quanguo’nun hem doğum yeri hem de üniversiteden sınıf arkadaşı olan Şao Songlin, uluslararası topluma Chen Quanguo’nun cezasının derhal uygulanması çağrısında bulundu. Sadece Chen Quanguo değil, onun arkasındaki en büyük sorumlu Şi Cinping de hedef gösterildi.
Yazım tarihi: 20 Kasım 2025
İlk yorum yapan siz olun