İçeriğe geçmek için "Enter"a basın

Çinli teknoloji devleri Doğu Türkistan’daki insan hakları ihlallerine destek veriyor

Sosyal paylaşım ağı TikTok’un sahibi ByteDance ve Huawei Technologies’in de aralarında olduğu birçok Çinli teknoloji devinin Çin’in Uygurları kontrol etme, izleme ve sansürleme için Komünist Parti iktidarı ile yakından çalıştığı ileri sürüldü.

Avustralya merkezli Australian Strategic Policy Institute (ASPI) isimli savunma ve stratejik politika düşünce kuruluşu tarafından yayımlanan yeni rapor, TikTok’un Afgan asıllı Amerikalı genç kadının Çin’in Uygurlara yönelik insan hakları ihlallerine dikkat çektiği videoyu kaldırmasından hemen sonraya denk geldi.

Uluslararası kamuoyunun yoğun baskısının ardından TikTok, New Jersey sakini 17 yaşındaki lise öğrencisi Feroza Aziz’in hesabını tekrar aktif hale getirmiş ve sansürlenen video da yeniden yüklenmişti.

ASPI bünyesinde faaliyet gösteren Uluslararası Siber Politika Merkezi uzmanlarınca hazırlanan rapora göre, “Çinli teknoloji şirketleri, Doğu Türkistan’da hiç etik olmayan faaliyet içerisindeler ve bu çalışmaları, insan hakları ihlallerini daha da kolaylaştırarak doğrudan katkı sağlıyor.”

Fergus Ryan, Danielle Cave ve Vicky Xiuzhong Xu’nun kaleme aldığı raporda, “Bu şirketlerden bazıları, ileri teknolojinin gelişmesinde dünyaya öncülük ediyor. Özellikle yapay zeka ve izleme alanlarında… Ancak bu teknolojik gelişim otoriter ihtiyaçlara hizmet etmeye odaklanmış durumda. Genellikle Çin’in sağladığı krediler ve finansal yardımlarla genişleyen bu firmalarla birlikte teknolojileri de küreselleşiyor.” ifadeleri yer aldı.

Uzmanlar, Batılı siyasilerin izleme teknolojisine ‘dur demesi gerektiği’ uyarısında da bulunuyor.

Batılı birçok politikacı, Çin teknolojisinin potansiyel olarak tehlikeli hal almaya başladığı konusunda sık sık endişelerini dile getiriyor.

ABD’li Kongre üyeleri, özellikle gençler arasında popüler olan kısa video uygulaması TikTok’un ulusal güvenlik riski yaratıp yaratmadığının tespit edilmesi için Amerikan istihbarat servislerinden kapsamlı bir çalışma yapmasını istiyor.

Amerikan Federal Haberleşme Komisyonu, geçtiğimiz günlerde ‘güvenlik tehdidi’ gerekçesiyle Çin menşeli Huawei ve ZTE’ye ait ekipman alımına yönelik devlet finansmanını kesmişti.

Trump yönetimi, Çin’in kara listeye alınan Huawei‘nin 5G teknolojisinden gelen bilgilere erişebileceği endişesi taşıdığını belirtiyor.

Çin, teknolojik gelişimi ülke içinde kullanıyor

Bu kaygılar söz konusu teknolojinin yurt dışında kullanımıyla ilgili olsa da ASPI uzmanları, Çin’in ülke içindeki hedeflerini daha da ileri noktaya taşımak için halihazırda bu gücünden yararlandığını yazdı.

Çin, 1949’dan bu yana hakimiyeti altında tuttuğu Doğu Türkistan genelinde inşa ettiği yüzlerce toplama kampında 1 ile 3 milyon arasında Uygur Türkünü zorla alıkoyuyor.

Pekin, kamplar yoluyla Uygur ve diğer Müslüman Türk azınlıkların kültürlerini ve dinlerini tamamen ortadan kaldırmaya çalışmak ve soykırım ve asimilasyon yapmakla suçlanıyor.

Ülkeden kaçmayı başaranların ifadeleri ve Çin’in içerisinden sızan bilgiler de toplama kamplarının Çin’in iddia ettiği gibi aslında ‘yeniden eğitim merkezi’ olmadığını kanıtlıyor.

“Teknoloji şirketleri, Doğu Türkistan’da Çin’in propagandasına yardımcı oluyor”

Avustralya merkezli düşünce kuruluşu raporda, teknoloji şirketlerini, Pekin’in Doğu Türkistan’daki propagandasını yaygınlaştırmak için Çin hükümetiyle “işbirliği” yapmakla itham ediyor.

Sincan (Doğu Türkistan) İnternet Polisi, geçen yıl TikTok’un yerel versiyonu olan Douyin ile çalışmaya başladı ve 2018’de “kamu güvenliği ve İnternet sosyal yönetim modeli” oluşturuldu.

ASPI uzmanları, Çin Kamu Güvenliği Bakanlığı’nın nisan ayında ülke çapında polis teşkilatlarının “nüfuz ve güvenilirliğini” desteklemek amacıyla ByteDance ile stratejik işbirliği anlaşması imzaladığını aktardı.

Anlaşma, ByteDance’ın polis birimleriyle perde arkasındaki işbirliğini daha artırmayı öngörüyor.

Güvenlik birimlerinin sosyal medya uygulamalarında hesap açabileceğini dile getiren eleştirilerin hedefindeki ByteDance’ın Sözcüsü Anna Wang, ancak şirketin izlemeyle ilgili hiçbir ürün ya da hizmet üretmediğini, işletmediğini veya yaymadığını savundu.

Sözcü, diğer ülkelerde olduğu gibi Çin’de de kolluk kuvvetleri dahil tüm birimlerin hesap açabileceğini belirtti.

ByteDance ayrıca, “Xinjiang Aid” adlı bir program kapsamında, Doğu Türkistan’daki ÇKP’li yetkililer ile ortak çalışıyor.

Firmanın faaliyetleri Komünist Parti tarafından ‘geri kalmış bölge’ olarak değerlendirilen ve baskının en şiddetli olduğu Doğu Türkistan’ın Hoten kenti civarında yoğunlaşıyor.

Perşembe günü yayımlanan rapora göre ByteDance, Doğu Türkistanlı yöneticilere ve medya kuruluşlarına Hoten’in ‘yeni imajını’ tanıtma konusunda Douyin uygulaması ile katkı sağlıyor.

Çinli 23 şirket mercek altına alınıyor

ASPI’nin raporunda “Halka açık veri tabanımız 23 şirket ve kuruluşu haritalandırmakta ve Çin’in teknoloji devlerini görselleştirilmekte” denildi.

Avustralya merkezli STK, ikincisini yayımladığı raporda, ağırlıklı olarak yapay zeka ve izleme konusunda uzmanlaşan Çinli teknoloji firmalarının mercek altına alındığını bildirdi.

Yapay zeka konusunda dünyanın en gelişmiş kuruluşlarından biri olan Çinli SenseTime’ın örnek olarak verildiği raporda, ses tanıma konusunda uzman devlet şirketi iFlytek’in de incelendiği aktarıldı.

Dijital bir adli tıp ve güvenlik şirketi Meiya Pico’ya da yer verilen çalışmada ayrıca, dron teknolojilerinde uzman DJI ve Çin Hükümetinin uydu navigasyon sistemi BeiDou’nun yer aldığı ifade edildi.

ASPI, Çinli 23 global teknoloji şirketi ve bu şirketlerin dünyadaki faaliyet alanlarını harita üzerinde interaktif şekilde gösteriyor.

Çinli teknoloji devlerinin yurt dışında 2 bin 500 noktadaki varlığı coğrafi olarak belirleniyor.

Bunun için 26 binin üzerinde veriden faydalanılıyor.

Rapora göre Çinli firmaların 447 üniversite ile araştırma ortaklığı, çoğu Avrupa, Güney Amerika ve Afrika’da olmak üzere 115 akıllı şehir veya kamu güvenliği çözümü projesi, 45 ülkede toplam 88 5G anlaşması, 96 ülkede 295 gözetleme (izleme) iş ilişkisi, çoğunluğu Avrupa’da olmak üzere 145 Ar-Ge laboratuvarı, 208 veri merkezi ve 342 telekomünikasyon ve bilişim teknolojisi projesi bulunuyor.

Kaynak: EuroNews

İlk yorum yapan siz olun

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir